Bệnh u não là gì?
Đây là hiện tượng một hoặc một số các tế bào não có sự phát triển bất thường về số lượng và kích thước, vượt ngoài sự kiểm soát của sinh lý thông thường. Xuất phát của khối u ở não có thể bắt nguồn từ các tế bào não, các tế bào đệm hệ thần kinh trung ương hay từ quá trình di căn của các loại ung thư khác trên cơ thể.
Về nguyên lý cơ bản, các tế bào thần kinh sẽ không được tạo ra thêm sau khi con người được sinh ra. Nếu như có sự đột biến trong AND, làm cho quá trình phân chia tế bào mất kiểm soát thì sẽ gây ra tình trạng khối u ở não. Đây là cơ chế phát sinh ra bệnh.
Độ nghiêm trọng và tác động của u não đến chức năng của hệ thần kinh và tính mạng của con người phụ thuộc vào vị trí, tốc độ tăng trưởng của khối u. Càng kịp thời phát hiện ở thời điểm sớm thì tỷ lệ cứu chữa cho người bệnh càng tối ưu hơn.
Hiểu thế nào là u não?
Các loại u não
Các chuyên gia cho biết, hiện có hơn 130 loại u não khác nhau và được chia thành nhiều nhóm. Lý do là não bộ của con người có cấu tạo bởi nhiều mô và tế bào nên việc hình thành các loại khối u cũng rất đa dạng.
Chia theo nguồn gốc
Theo nguồn gốc hình thành, u não được chia thành u não nguyên phát và u não thứ phát. Cụ thể:
U não nguyên phát
Loại này còn được gọi là u não tự hình thành. Đây là tình trạng các tế bào ở não bộ cũng như hệ thần kinh trung ương có sự phát triển đột biến và hình thành các khối u. Bắt nguồn của u não nguyên phát là từ tủy sống, màng não và dây thần kinh dẫn từ não. Có 70% u não nguyên phát là lành tính và có thể chữa trị được.
U não thứ phát
Đây là tình trạng các khối u xuất hiện do sự di căn tế bào ung thư ở bộ phận khác trên cơ thể tới não bộ. Trong đó, ung thư phổi, ung thư vú, ung thư thận, ung thư da, ung thư đại tràng… là những dạng bệnh dễ di căn đến ung thư não.
Theo tính chất
Dựa theo tính chất của bệnh, u não được chia thành u não lành tính và u não ác tính
U não lành tình
Đây là tình trạng u ở não phát triển với tốc độ chậm và không xảy ra hiện tượng di căn. Việc điều trị dứt điểm u não lành tính hoàn toàn có thể đạt được thông qua việc phẫu thuật cắt bỏ trực tiếp các khối u.
U não ác tính
Loại u này còn gọi là ung thư não, là dạng u ở não có sự góp mặt của các tế bào ung thư. Các khối u này phát triển nhanh, tấn công cả các tế bào khỏe mạnh xung quanh, ảnh hưởng trực tiếp tới tính mạng của người bệnh.
U não ác tính gây nguy hiểm tính mạng của người bệnh
Chia u não theo cấp độ
Chia theo cấp độ, u não được phân thành 4 cấp độ tương ứng với từng giai đoạn của bệnh. Cụ thể:
- Giai đoạn 1: Các tế bào phát triển chậm, nguy cơ lây lan thấp và thường áp dụng phẫu thuật để điều trị là chủ yếu.
- Giai đoạn 2: Các tế bào bắt đầu có sự khác biệt về mặt hình dáng, tuy vẫn phát triển chậm nhưng đã có sự lây lan.
- Giai đoạn 3: Các tế bào ác tính phát triển nhanh hơn. Mức độ nguy hiểm của bệnh với sức khỏe với sự sống người bệnh đã rất cao.
- Giai đoạn 4: Là giai đoạn cuối của bệnh, dù có áp dụng các biện pháp xạ trị, hóa trị nhưng tỉ lệ duy trì sự sống dài sau điều trị của bệnh vẫn rất thấp.
Nguyên nhân gây ra bệnh u não
Trong hầu hết các trường hợp, việc xác định được nguyên nhân gây ra u não rất khó. Một số nguyên nhân tiềm ẩn gây ra u ở não gồm:
Do chế độ ăn uống
Ăn uống không khoa học, tiếp nạp nhiều hợp chất N-nitroso được đánh giá là nguyên nhân gây nên nguy cơ mắc u não. Bao gồm ăn ít hoa quả trái cây, ăn nhiều phô mai, thịt xông khói, cá, đồ đóng hộp, đồ ủ muối lên men…
Do tình trạng thừa cân
Người thừa cân béo phì có nguy cơ bị các bệnh như u màng não khá cao. Theo đó, có khoảng 2% các ca phát hiện bệnh có tình trạng thừa cân béo phì.
Do phơi nhiễm hóa chất
Làm việc, sinh sống trong môi trường có nhiều hóa chất trong thời gian dài rất dễ mắc phải các bệnh ung thư, trong đó có u não. Ví dụ như tiếp xúc với thuốc trừ sâu, kim loại nặng, chất amiăng, chất vinyl clorua, các hoạt chất vòng thơm…
Chế độ ăn uống không khoa học làm tăng nguy cơ u não
Tiếp xúc với bức xạ
Bức xạ ion ở các quy trình chụp CT, chụp X-quang, xạ trị… đều có tác động rất lớn đến sức khỏe cơ thể. Tiếp xúc nhiều với các ion bức xạ sẽ có nguy cơ mắc phải u não cao hơn bình thường rất nhiều.
Tuổi tác
Càng lớn tuổi thì nguy cơ mắc các bệnh như u não càng cao. Một số dạng khối u xuất hiện phổ biến ở trẻ dưới 15 tuổi nhưng hầu hết người mắc bệnh đều ở độ tuổi từ 75 trở lên.
Yếu tố di truyền
Yếu tố di truyền được xác định chiếm từ 5-10% số ca ung thư. U não chỉ chiếm 2% các bệnh ung thư nên tỷ lệ bệnh do di truyền là khá thấp nhưng không thể phủ nhận yếu tố này.
Tuổi càng cao càng tăng nguy cơ mắc u não
Dấu hiệu nhận biết u não
Các dấu hiệu để nhận biết được u não rất đa dạng. Tùy theo vị trí của khối u mà các dấu hiệu có thể nặng hay nhẹ khác nhau. Cụ thể như sau:
- U thùy trán: Tê run hoặc yếu tay chân, chuyển động di chuyển khó khăn, vị giác, khứu giác suy giảm. Dễ nôn mửa, ăn không ngon, giảm cân không rõ nguyên nhân.
- U não thùy đỉnh: Khó nuốt, khó đọc, khó tiếp thu và giao tiếp với người khác. Bị mất cảm giác ở một bộ phận nào đó.
- U não thùy chẩm: Hoa mắt, nhòe ảnh, tầm nhìn hạn chế, khó nhận rõ màu sắc của vật thể.
- U não vùng tiểu não: Đi và đứng khó phối hợp, mí mắt giật không kiểm soát.
- U não vùng thân não: Nuốt và nói bị khó, di chuyển loạng choạng.
- U não tuyến yên: Tăng cân không kiểm soát, đường máu cao, tăng huyết áp, vô sinh, rò rỉ sữa ngoài thời kỳ cho con bú.
- U não tuyến tùng: Mất ngủ, mệt mỏi, đi bộ không tốt.
- U não tủy sống: Đau hoặc tê yếu ở một số bộ phận trên cơ thể, hệ tiêu hóa và bài tiết kém.
Dấu hiệu của u não
Biến chứng nguy hiểm của bệnh u não
U não lành tính hay ác tính đều vô cùng nguy hiểm. Người bệnh sẽ phải đối mặt với những biến chứng nhất định dù đã được điều trị kịp thời. Các biến chứng này bao gồm:
- Đau đầu, hoa mắt, chóng mặt.
- Mệt mỏi, buồn ngủ do ảnh hưởng của thuốc an thần trong quá trình phẫu thuật.
- Đau họng do quá trình đặt ống thở trong phẫu thuật.
- Suy giảm giao tiếp: Chậm đọc nói, chậm hiểu, chậm viết, nói ngọng…
- Suy giảm giác quan, suy giảm vận động: Mắt mờ, lãng tai, vị giác, thính giác kém, tê yếu tay chân…
- Giảm tuổi thọ: Tỷ lệ sống sót trên 5 năm sau điều trị u não phụ thuộc vào tình trạng bệnh, tuổi tác, quá trình phục hồi…
U não khiến người bệnh giảm tuổi thọ
Chẩn đoán bệnh u não
Các chuyên gia sẽ thực hiện việc đánh giá chi tiết phản xạ hệ thần kinh của người bệnh để chẩn đoán tình trạng u não. Các bài kiểm tra được tiến hành gồm:
- Soi đáy mắt để kiểm tra sự phản ứng của đồng từ với ánh sáng.
- Kiểm tra sức mạnh của cơ bắp: Kiểm tra khả năng giữ thăng bằng, khả năng ghi nhớ, tính toán số học.
- Chụp X-quang sọ: Mục đích để phát hiện ra các vết nứt gãy nếu có ở vùng xương sọ do các khối u gây ra.
- Chụp CT đầu: Để kiểm tra cấu trúc não cũng như hệ thống mạch máu xem có bất thường không.
- Chụp MRI đầu: Thu kết quả hình ảnh rõ nét khu vực nhu mô não cao hơn.
- Chụp mạch: Để theo dõi nguồn cung cấp máu cho các khối u.
- Sinh thiết: Xác định cụ thể giai đoạn phát triển và loại khối u đang có.
Sinh thiết chẩn đoán ung thư có độ chính xác cao
Điều trị u não như thế nào?
Việc điều trị u não thường kết hợp nhiều phương pháp cùng lúc để tăng hiệu quả. Các chuyên gia sẽ dựa vào tình trạng của từng bệnh nhân để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Cụ thể:
- Phẫu thuật: Đây là phương pháp điều trị phổ biến với mục đích là loại bỏ tối đa các tế bào ung thư.
- Hóa trị: Các loại thuốc chống ung thư với mục đích là tiêu diệt các tế bào u sẽ được đưa vào cơ thể người bệnh thông qua đường máu.
- Xạ trị: Các tia có năng lượng cao sẽ được sử dụng để diệt các tế bào ung thư. Ví dụ như tia Beta, tia X, tia Gamma.
- Sử dụng thuốc: Thuốc dòng Steroid và các loại thuốc hỗ trợ khác như thuốc giảm đau, thuốc chống động kinh để hạn chế, giảm thiểu các triệu chứng của bệnh.
Hóa trị điều trị u não
Bệnh u não sống được bao lâu?
Bệnh u não sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bao gồm: Người bệnh mắc loại u não nào, có được phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp hay không.
Theo đánh giá của Hiệp hội U não Quốc gia Hoa Kỳ, tỷ lệ sống sót trên 5 năm của bệnh nhân mắc u não lành tính khá cao, đạt khoảng 91.8%. Còn đối với các bệnh nhân mắc u não ác tính, phát hiện ở giai đoạn muộn thì thời gian duy trì sự sống rất ngắn, có thể tính bằng ngày hoặc bằng tháng.
Bệnh u não sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố
U não có phòng ngừa được không?
Việc phòng ngừa u não khó có thể triệt để bởi hiện tại vẫn chưa thể xác định được nguyên nhân chính gây ra căn bệnh này. Vì vậy, chúng ta chỉ có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh bằng cách:
- Từ bỏ rượu bia, thuốc lá, đồ uống có chứa chất kích thích.
- Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ nhiều dầu mỡ, đồ hộp, thịt xông khói.
- Hạn chế tiếp xúc với các nguồn phóng xạ từ máy chụp CT, X-quang, các loại máy đặc biệt khác.
- Thường xuyên thể dục thể thao nâng cao sức khỏe.
- Ăn nhiều rau củ quả giàu vitamin C, uống nhiều nước.
Kết luận
Bệnh viện đa khoa Phương Đông vừa chia sẻ với các bạn một số thông tin quan trọng về căn bệnh u não. Hy vọng rằng bài viết đã trang bị cho bạn những thông tin tổng quan nhất về bệnh. Nếu cần tư vấn chi tiết hơn, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 0969.804.966!
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
