Trưa tha hương là một bài tùy bút của tác giả Trần Cư về nỗi nhớ quê hương da diết của một người con xa quê. Tùy bút Trưa tha hương đã được đưa vào giảng dạy trong chương trình Ngữ văn lớp 7 tập 2 sách Cánh Diều. Trong bài viết này Hoatieu xin chia sẻ đến các bạn đọc mẫu soạn bài Trưa tha hương trang 63 SGK văn 7 tập 2 Cánh Diều, mời các bạn cùng tham khảo.
- Soạn Viết bài văn biểu cảm về một con người hoặc sự việc lớp 7 Cánh Diều tập 2
- Thực hành tiếng Việt lớp 7 trang 62 tập 2
Trưa tha hương tác giả tác phẩm
1. Tác giả:
- Trần Cư tên thật là Trần Ngọc Cư, sinh năm 1918, quê Hải Phòng.
- Là tú tài của ngành triết học, từng dạy văn và viết báo.
- Tác phẩm tiêu biểu: Trưa tha hương (17-7-1943), Trên lái thần (12-1944)...
2. Tác phẩm:
a. Thể loại: tùy bút
b. Xuất xứ
- Ra đời 17/07/1943
- Đoạn trích trong SGK trích từ Tổng hợp Văn học Việt Nam, tập 30A, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1995
c. Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả
d. Bố cục (3 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “màu xanh dịu trên rèm cửa”): Tình huống xảy ra câu chuyện
- Phần 2 (tiếp đến “câu hát ru em”): Nỗi nhớ gia đình của nhân vật “tôi”
- Phần 3 (còn lại): Nỗi nhớ quê hương của nhân vật “tôi”
Soạn bài Trưa tha hương ngắn nhất
1. Đọc trước tùy bút Trưa tha hương và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Trần Cư
- Tên thật là Trần Ngọc Cư, sinh ngày 3-4-1918 tại Hải Phòng, quê gốc là làng Bát Tràng (Gia Lâm - Hà Nội). Ông có cả thảy 7 anh chị em nhưng 3 người trong số đó mất sớm. Trần Cư là anh cả, và cũng là người được ăn học đến nơi đến chốn nhất.
- Là tú tài triết học và học cả ngành bưu điện Đông Dương. Ông từng có thời gian sống ở Campuchia.
- Từng dạy văn, viết báo. Trước Cách mạng tháng 8/1945, ông cộng tác lâu dài nhất với tờ báo Tiểu thuyết thứ bảy. Nhiều người cùng thời giờ vẫn còn nhớ những tác phẩm khá chắc tay của ông như Trưa tha hương (17-7-1943), Trên lái thần (12-1944)... Âm hưởng sáng tác của Trần Cư thời kì này có nhiều nét buồn, như tâm trạng chung của cả thế hệ nhà văn mất nước khi đó.
- Từ 1945, ông còn viết phóng sự, xã luận, ghi chép, đưa tin về nhiều mảng của đời sống xã hội. Ông cũng viết rất nhiều bài báo bằng hình thức vè, thơ lục bát quen thuộc trong dân gian, nhằm phổ cập những kinh nghiệm đấu tranh, cách thức sử dụng súng cướp được của địch, phương pháp giữ bí mật cho đồng bào thiểu số.
2. Tìm hiểu điệu hát ru của miền Bắc
Trong kho tàng dân ca của người Việt, Hát ru là loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, giàu có cả về giá trị lẫn số lượng, phổ biến trong đời sống nhân dân và mang những giá trị nhân văn cao đẹp. Hát ru góp phần hình thành, nuôi dưỡng và phát huy nhân cách, năng khiếu, tâm hồn và thái độ ứng xử của con người. Qua những lời ru êm dịu, tha thiết, những ca từ gần gũi thân thương đã gieo vào tâm thức trẻ thơ những hạt giống tốt lành và đọng lại trong ký ức mỗi người hình ảnh tốt đẹp về lòng nhân ái, đạo lý làm người, tình yêu quê hương, đất nước.
3. Đọc hiểu văn bản Trưa tha hương
Câu 1. Chú ý tình huống, địa điểm, thời gian,…của câu chuyện
Câu chuyện diễn ra vào một buổi trưa lung linh nắng, tại Chúp, bên kia bờ Cửu Long Giang, ở nhà một người bạn Nam Kỳ.
Tình huống xảy ra câu chuyện là khi nhân vật tôi nằm nghỉ trưa ở nhà người bạn, trong không gian vắng lặng buổi trưa có âm thanh tiếng ru quen thuộc.
Câu 2. Từ “nạo” trong câu: “Tiếng võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn” diễn tả được điều gì?
Từ “nạo” trong câu: “Tiếng võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn” diễn tả tiếng võng cọ vào tâm hồn, mang đến cảm giác da diết bồi hồi.
Câu 3. Tại sao tiếng hát ru lại khiến nhân vật “tôi” nhớ nhà?
Tiếng hát ru lại khiến nhân vật “tôi” nhớ nhà vì nhân vật “tôi” như đã gặp linh hồn của đất nước.
Câu 4. Tiếng hát ru đã giúp “tôi” nhận ra điều gì?
Tiếng hát ru đã giúp “tôi” nhận ra rằng: “Thì ra tôi phải đi mất hàng ngàn cây số mới nhận thấy ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi.”
Câu 5. Chú ý địa điểm và thời gian được nói tới trong các câu hát ru
- Địa điểm: “nước non Cao Bằng”
- Thời gian: “khi đi trúc mọc măng/ Khi về trúc đã cao bằng ngọn tre” => thời gian dài đằng đẵng
Câu 6. Nhân vật “tôi” thấy hình ảnh gì của quê hương qua tiếng hát ru?
Hình ảnh quê hương mà nhân vật “tôi” thấy qua tiếng hát ru là: “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm, tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương đều lần lượt hiện về trong lòng tôi vì câu hát”.
Trả lời câu hỏi trang 66 SGK văn 7 tập 2 Cánh Diều
Câu 1 trang 66, SGK Ngữ văn 7 tập 2 cánh Diều
Bài tuỳ bút Trưa tha hương viết về chuyện gì? Đề tài và bối cảnh của câu chuyện có gì đặc biệt?
Trả lời
Bài tùy bút Trưa tha hương viết về cảm xúc, tâm trạng nhớ nhà của nhân vật “tôi” khi nghe thấy âm thanh tiếng ru của người xứ Bắc. Qua dòng hồi tưởng, nhân vật nhận ra những hạnh phúc giản dị nơi quê nhà mà bấy lâu nay đã quên mất.
- Đề tài: sự thân thuộc của cố hương.
- Bối cảnh của câu chuyện đặc biệt ở chỗ nó không phải ở Việt Nam mà là ngoại quốc (Campuchia), thời gian là buổi trưa.
Câu 2 trang 66, SGK Ngữ văn 7 tập 2 cánh Diều
Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ đến những gì?
Trả lời
Tiếng hát ru đã làm nhân vật "tôi' nhớ:
+ Nhớ nhà và những kỉ niệm lúc ở nhà
+ Nhớ quê hương xứ Bắc với những làng tre xanh, những cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng thi vị,…
Câu 3 trang 66, SGK Ngữ văn 7 tập 2 cánh Diều
Dẫn ra một số câu văn, đoạn thể hiện rõ tình cảm xúc động và những suy nghĩ sâu lắng của tác giả khi nghe tiếng hát ru.
Trả lời
- Một số câu văn, đoạn văn:
+ "Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ. Và ngạc nhiên sao lại nằm ở đây, ở chốn rừng rú này. Thì ra tôi đã phải đi mất hàng ngàn cây số mới nhận thấy ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi. [...]"
+ "Tiếng ru đều đều hòa với tiếng võng kẽo kẹt có một cái gì đặc biệt Việt Nam - nhất là một buổi trưa ở chốn xa xôi, nghe một câu hát ru của quê hương mình, thấm thía và buồn mang mang quá!"
+ "Tôi bỗng thấy tâm hồn bớt cô đơn hơn một chút. Bởi vì ở chốn xa lạ này, bên vách kia còn có một linh hồn cô đơn, lạnh lùng hơn, nhưng âm thầm, tăm tối hơn, cho nên tha hương hơn nữa..."
+ "Thì ra, cho dù có đi quanh thế giới này đi nữa, trong khi Trái Đất mang ta, ta cũng mang trong lòng cả một thế giới."
Câu 4 trang 66, SGK Ngữ văn 7 tập 2 cánh Diều
Qua một số câu văn cụ thể trong văn bản, phân tích đặc điểm của tuỳ bút: ngôn ngữ rất giàu hình ảnh và cảm xúc.
Trả lời
Một hoặc hai câu văn thể hiện rõ đặc điểm của tuỳ bút: ngôn ngữ rất giàu hình ảnh và cảm xúc: Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm, tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương đều lần lượt hiện về trong lòng tôi vì câu hát”
=> Hình ảnh làng quê Bắc Bộ hiện lên đầy sinh động, gần gũi, nên thơ, đan cài với cảm xúc nhớ nhung và tự hào của nhân vật.
Câu 5 trang 66, SGK Ngữ văn 7 tập 2 cánh Diều
Bài tuỳ bút cho em hiểu thêm được gì về điệu hát ru miền Bắc?
Trả lời
Bài tùy bút cho em hiểu thêm rằng điệu hát ru miền Bắc không đơn thuần chỉ để hát ru em, ru con ngủ mà nó còn là điệu hồn dân tộc, nó là kí ức tuổi thơ của biết bao con người. Nó nhắc nhớ người ta về cội nguồn dân tộc và nơi chôn rau cắt rốn của mình.
Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trong nhóm Lớp 7 thuộc chuyên mục Học tập của HoaTieu.vn.
