Soạn bài ôn dịch, thuốc lá

Soạn bài ôn dịch, thuốc lá của Nguyễn Khắc Viện

I. Hướng dẫn đọc – hiểu văn bản

Câu 1. Phân tích ý nghĩa của việc dùng dấu phẩy trong đầu đề của văn bản : Ôn dịch, thuốc lá. Có thể sửa thành Ôn dịch thuốc lá hoặc Thuốc lá là một loại ôn dịch được không ? Vì sao ?

– Ôn dịch trong tiếng Việt là từ được dùng để làm tiếng chửi rủa thể hiện thái độ căm ghét, ghê sợ – một loại bệnh nguy hiểm lây lan làm người chết.

– Đặt dấu phẩy giữa ôn dịch và thuốc lá là một biện pháp tu từ biểu thị thái độ cảm xúc của người viết, trọng âm của ngữ rơi vào hai từ ôn dịch.

– Nếu ta bỏ dấu phẩy đi viết thành Ôn dịch thuốc lá – tiêu đề sẽ bị giảm nhẹ tính biểu cảm.

– Hoặc viết Thuốc là là một loại ôn dịch cũng được nhưng không gây ấn tượng mạnh và hàm súc như Ôn dịch, thuốc lá.

Câu 2. Vì sao tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc khi phân tích tác hại của thuốc lá ? Điều đó có tác dụng gì trong lập luận ?

Trước khi phân tích tác hại của thuốc lá, tác giả đã dẫn lời Trần Hưng Đạo tấu trình nhà vua khi bàn về việc đánh giặc : “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu’’.

– Đây là biện pháp so sánh ngầm, thoạt nhìn tưởng chừng như việc đánh giặc và hút thuốc lá chẳng liên quan gì đến nhau nhưng lại có những điều tương đồng sâu sắc, thú vị.

– Đó là một sự trích dẫn đầy ý nghĩa.

+ Vạch ra cách phá hoại của thuốc lá : Thuốc lá gặm nhấm cơ thể con người giống như tằm ăn dâu, nó diễn ra từ từ, âm thầm, bí mật song làm cho cơ thể kiệt quệ lúc nào không biết.

+ Nhấn mạnh mức độ nguy hiểm của thuốc lá : Cũng giống như kẻ thù ngoại xâm, nó sẽ hủy diệt sự sống của con người.

– Tác dụng của việc trích dẫn : Làm cho lập luận trở nên chặt chẽ, có tính thuyết phục cao.

Câu 3. Tác giả đã nêu lên tác hại của thuốc lá như thế nào đối với con người ?

– Bằng những cứ liệu khoa học, bằng sự giải thích, phân tích tường tận của một nhà khoa học, tác giả chứng minh cho người thấy được tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của con người nó gây ra những căn bệnh nan y : VIêm phế quản, ung thư phổi và ung thư vòm họng làm tắc động mạch, làm nhồi máu cơ tim… khiến cho người đọc phải rùng mình kinh sợ.

Câu 4. Vì sao tác giả lại giả định “Có người bảo : Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi’’ trước khi nêu lên những tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá ?

Tác giả đưa ra sự giả định “Có người bảo : Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi’’ trước khi nêu lên những tác hại về phương diện xã hội của thuốc lá vì :

– Để chỉ rõ sự ôn dịch của thuốc lá nó không chỉ ản hưởng tới một người hút mà nó ảnh hưởng, còn đầu độc tới mọi người xung quanh (những người làm việc cùng phòng, vợ, con đặc biệt là thai nhi bé bỏng dẫn tới sinh non rất nguy hiểm).

– Thể hiện thái độ phê phán nghiêm khắc với những người hút thuốc là và đề nghị những người hút thuốc lá phải có ý thức ra hành lang hoặc ngoài sân để không ảnh hưởng đến người khác.

– > Như vậy bằng tình cảm nhiệt tình, sôi nổi, tác giả đã chỉ ra thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà thuốc lá còn ảnh hưởng tới mọi người xung quanh.

Câu 5. Vì sao tác giả đã đưa ra những số liệu so sánh tình hình hút thuốc lá ở nước ta với các nước Âu-Mĩ trước khi đưa ra kiến nghị : Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch này ?

– Tác giả đưa ra những số liệu so sánh tình hình hút thuốc lá ở nước ta với các nước Âu-Mĩ trước khi đưa ra kiến nghị nhằm mục đích cao hơn, chỉ ra cho mọi người thấy một tác hại nguy hiểm khác của thuốc lá : làm xói mòn tâm hồn và đạo đức của con người, hút thuốc lá con đường dẫn tới phạm pháp.

Thuốc lá = > trộm cắp = > phạm pháp.

– Phần cuối của bài viết tác giả đưa ra những thông báo về chiến dịch chống thuốc lá hiện nay ở các nước tiên tiến trên thế giới để mọi người “trông người mà ngẫm đến ta’’. Ôn dịch, thuốc lá, đó là một tín hiệu SOS (cấp cứu).