Yếu tố nguy cơ gây HIV/AIDS và những điều cần biết

HIV/AIDS có lẽ là căn bệnh không quá xa lạ nhưng HIV là gì thì không phải ai cũng thực sự nắm được. HIV/AIDS gây nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng về mặt sức khỏe và tâm lý cho người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về căn bệnh này.

HIV/AIDS là gì?

HIV (Viết tắt từ các chữ cái đầu của cụm từ tiếng Anh: Human Immunodeficiency Virus) là tên gọi tắt của một loại virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người.

AIDS là tên bệnh gọi tắt bằng tiếng Anh: Acquired Immuno Deficiency Syndrome, tên tiếng Pháp là SIDA, có nghĩa là Hội chứng Suy giảm Miễn dịch Mắc phải. Đây chính là giai đoạn cuối của một bệnh lây truyền ở người do mắc phải loại siêu vi tên là HIV. HIV làm suy yếu dần dần hệ miễn dịch là hàng rào phòng thủ chống lại bệnh tật của cơ thể, khiến cho các mầm bệnh thừa cơ hội tấn công gây ra nhiều chứng và bệnh nguy hiểm dẫn đến tử vong.

HIV/AIDS là căn bệnh nguy hiểm làm suy giảm hệ miễn dịch của cơ thể

Biểu hiện của HIV/AIDS

Người nhiễm HIV có các triệu chứng tiến triển khác nhau qua các giai đoạn. Có thể tóm lược các triệu chứng nhiễm HIV qua 3 giai đoạn dưới đây:

Giai đoạn nhiễm trùng tiên phát:

• Là giai đoạn virus vừa xâm nhập vào cơ thể người bệnh, giai đoạn này virus phát triển và nhân lên rất nhanh chóng.
• Sau 2 - 4 tuần kể từ khi phơi nhiễm, bệnh nhân có thể sẽ có các triệu chứng: sốt, ho, nổi hạch, phát ban, viêm họng, đau mỏi cơ, có thể đau đầu, buồn nôn, sút cân, sưng gan lách.
• Các triệu chứng kéo dài khoảng 1 tuần đến 1 tháng và xuất hiện không rõ ràng nên bệnh nhân thường nhầm lẫn với cảm cúm thông thường.

Giai đoạn mãn tính:

• Giai đoạn này, một lượng lớn virus sẽ bị tác động bởi hệ miễn dịch nên chuyển sang tình trạng nhiễm trùng mạn tính, hay còn gọi là giai đoạn tiềm ẩn.
• Thời gian của giai đoạn này kéo dài từ vài tuần đến vài năm, có khi lên đến 20 năm. Bệnh nhân có thể lây bệnh cho người khác trong giai đoạn này.
• Trong suốt giai đoạn này, các hạch bạch huyết thường xuyên bị viêm do bắt giữ virus để bảo vệ cơ thể.

Giai đoạn AIDS:

• Virus tấn công và làm suy giảm hệ miễn dịch, vô hiệu hóa miễn dịch trung gian qua tế bào và tạo cơ hội cho nhiễm trùng do các vi sinh vật khác gây ra.
• Đặc trưng cho sự suy giảm miễn dịch là nhiễm nấm Candida species ở miệng, bệnh lao, viêm phổi do nấm, bùng phát virus herpes gây nên bệnh ung thư hạch bạch huyết, zona thần kinh.
• Bệnh nhân bị sút cân không rõ nguyên nhân và dễ mắc phải các nhiễm trùng thông thường. Cuối thời kỳ, bệnh nhân dễ bị tấn công và tử vong do các bệnh nhiễm trùng cơ hội.

Quan hệ tình dục không an toàn

HIV (virus gây suy giảm miễn dịch ở người) là tác nhân dẫn đến AIDS, một căn bệnh phá hủy hệ thống miễn dịch của cơ thể, khiến người nhiễm dễ mắc một số bệnh khác (nhiễm trùng cơ hội).

HIV lưu hành khắp cơ thể qua đường máu. Nó cũng có trong dịch sinh dục (tinh dịch và dịch tiết âm đạo). Do đó, yếu tố nguy cơ chính để nhiễm bệnh là quan hệ tình dục không an toàn. Điều này bao gồm giao hợp qua đường âm đạo, miệng cũng như hậu môn. Nguy cơ cao nhất khi giao hợp qua đường hậu môn, sau đó là giao hợp qua đường âm đạo và cuối cùng là đường miệng.

Quan hệ tình dục nhiều bạn tình

Quan hệ tình dục không an toàn khiến bạn có nguy cơ bị nhiễm HIV nhưng với nhiều bạn tình thì nguy cơ này gần như tăng gấp đôi. Nhiều bạn tình làm tăng cơ hội giao hợp với một người bị nhiễm bệnh.

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác

Không nhiều người biết rằng các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs) như giang mai, mụn rộp và bệnh lậu làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV. Nguy cơ nhiễm HIV ở những người bị nhiễm STD tăng gấp 2-5 lần so với người không bị STD.

Các nghiên cứu cho rằng các bệnh lây truyền qua đường tình dục gây ra những thay đổi nhất định trong các mô sinh dục, làm tăng tính nhạy cảm của việc lây truyền HIV.

Lạm dụng ma túy

Đối với những người tiêm chích ma túy có nhiều khả năng bị nhiễm HIV. Những loại thuốc này ảnh hưởng đến não và làm giảm khả năng ra quyết định của bạn. Vì vậy, bạn có nhiều khả năng dùng chung kim tiêm và quan hệ tình dục không an toàn.

Tiêm chích ma túy làm tăng nguy cơ bị nhiễm HIV/AIDS

Xỏ khuyên không an toàn

Nếu bạn thích xỏ khuyên trên cơ thể và xăm mình, bạn nên biết rằng bạn có nguy cơ nhiễm HIV cao hơn. Kim tiêm được sử dụng trong các quy trình này có thể bị ô nhiễm hoặc nhiễm HIV.

Hãy đảm bảo rằng bạn được thực hiện xỏ và xăm từ một chuyên gia được đào tạo và dùng các dụng cụ an toàn.

Sơ suất trong thực hành y tế

Tất cả các chuyên gia y tế và nhân viên chăm sóc sức khỏe bao gồm y tá, bác sĩ, kỹ thuật viên xét nghiệm… những người phải xử lý mẫu máu của bệnh nhân hàng ngày, đều có nguy cơ nhiễm HIV nếu họ không thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết và không tuân theo các thực hành vệ sinh y tế.

Xử lý mẫu mà không đeo găng tay, phương pháp khử trùng và loại bỏ không đúng cách, tất cả đều có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HIV.

Nguy cơ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con

Phụ nữ nhiễm HIV có thể truyền virus cho con của họ khi mang thai. Việc lây truyền virus từ mẹ sang con cũng có thể xảy ra qua đường cho con bú do sữa mẹ của người mẹ bị nhiễm virus có tải lượng virus cao.

Một trong những lý do chính khiến HIV/AIDS lan rộng là do thiếu kiến thức về các yếu tố nguy cơ và đường lây truyền HIV. Sự thiếu hiểu biết này không chỉ giới hạn ở những người sống ở vùng sâu, vùng xa mà thậm chí ngay cả những người có học vấn cao đôi khi cũng mơ hồ về vấn đề này.

Hy vọng bài viết trên đây giúp bạn đọc nhận thức về HIV cũng như các yếu tố nguy cơ gây bệnh, chủ động phòng tránh lây nhiễm bệnh.