Bài giảng: Chiếc thuyền ngoài xa – Cô Thúy Nhàn (giáo viên )
Đề bài: Phân tích truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu.
Nguyễn Minh Châu: “Một trong những cây bút tiên phong ưu tú và tài năng nhất của văn học”. Trước cách mạng, văn của ông có khuynh hướng sử thi, lãng mạn; sau cách mạng, với sự tìm tòi, đổi mới, ngòi bút của ông hướng vào những vấn đề thế sự, đời tư, đi sâu vào đời sống. cuộc đời học trò. Chiếc thuyền ngoài xa đi sâu khai thác số phận cá nhân, thân phận con người trong cuộc sống đời thường. Tác phẩm tiêu biểu cho phong cách sáng tác của ông sau cách mạng.
Mở đầu tác phẩm là một cảnh đẹp, một cảnh đẹp cho con thuyền mơ màng, êm đềm trong khung trời mờ sương, pha chút hồng do nắng chiếu vào. Cùng với đó là một vài bóng dáng người lớn và trẻ nhỏ. ngồi bất động như pho tượng trên mái nhà hình khum hướng ra bờ biển. Quả thật đây là một bức tranh tuyệt mỹ và tuyệt mỹ mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người. Khung cảnh này là khung cảnh mà bất kỳ nghệ sĩ nào cũng muốn được nhìn thấy một lần trong cuộc đời làm nghệ thuật của mình. Trước khung cảnh đó làm sao người nghệ sĩ không xúc động cho được, Phùng cảm thấy tâm hồn mình được thanh lọc, gột rửa và một niềm hạnh phúc trào dâng trong lòng. Phụng vừa hoàn thành nhiệm vụ cấp trên giao, nhưng hơn hết, Phụng đã tìm được một kiệt tác nghệ thuật.
Nhưng đằng sau bức tranh đẹp đẽ ấy lại là một sự thật gây sốc. Hiện thực trần trụi mở ra trước mắt Phùng, một người phụ nữ xấu xí, mặt rỗ, theo sau là một người đàn ông cao to, dữ tợn, lưng rộng và cong như lưng một con thuyền… Thì ra đằng sau vẻ đẹp tuyệt trần ấy là Phụng vừa khám phá ra là một khung cảnh vô cùng tàn khốc, nơi bạo lực gia đình diễn ra một cách khủng khiếp. Người phụ nữ cam chịu, nhẫn nhịn lặng lẽ đi phía trước, còn người đàn ông đi phía sau, không nói lời nào mà bỗng trở nên hung hãn, đỏ mặt, dùng thắt lưng lao vào người vợ. Trước khung cảnh đó, nghệ sĩ Phùng “kinh ngạc”, “mấy phút đầu đứng há hốc mồm nhìn”, “ngẩn ngơ”… Khung cảnh ấy đã cho nghệ sĩ Phùng một cảm nhận đầy đủ, chân thực hơn. về cuộc sống: cuộc sống vốn dĩ không hề đơn giản mà ẩn chứa rất nhiều nghịch lý, trong cuộc sống luôn có xấu – tốt, đúng – sai, rồng phượng, rắn rết. Vì vậy, khi nhìn nhận bất cứ vấn đề gì cũng phải nhìn sâu, nhìn kỹ, đừng vội đánh giá sự vật, hiện tượng qua vẻ bề ngoài.
Nếu như ở phần đầu tác phẩm, người đàn bà hàng chài chỉ hiện lên bằng những nét vẽ hết sức sơ sài thì đến cuộc gặp gỡ tại tòa án huyện, chân dung và số phận của bà được hiện lên rõ nét hơn. Người đàn bà hàng chài ra hầu tòa huyện vì can ngăn chồng đánh vợ. Tuy nhiên, anh bị thương, sau lần đó, anh quyết định nhờ đến sự can thiệp của Đậu – người đại diện cho công lý và pháp luật để giúp đỡ người phụ nữ khốn khổ này.
Người phụ nữ trạc ngoài bốn mươi, thân hình xồ xề, cao và xấu xí, mặt rỗ vì bệnh tật. Người phụ nữ xuất hiện trong tâm thế lo sợ, lúng túng vì đã quen với môi trường sông nước, lạ lẫm khi bước vào căn phòng đầy bàn ghế, giấy tờ…. Chị ngồi thu mình trên thành ghế, lo lắng, sợ hãi. Cô sợ sự xuất hiện của mình sẽ gây rắc rối, phiền phức cho người khác. Khuôn mặt cô ấy không biểu lộ điều gì, yên bình và điềm tĩnh, nếu không tìm hiểu kỹ, có lẽ chúng ta sẽ không bao giờ biết hết về người phụ nữ này.
Cô kể câu chuyện về cuộc đời mình một cách nhẹ nhàng và điềm tĩnh. Cô sinh ra trong một gia đình khá giả ở phố bán ngư cụ, nhưng cô không được ưu ái về nhan sắc, sau một lần bị đậu mùa tấn công trên mặt. Cô gặp và kết hôn với người chồng hiện tại. Cuộc sống gia đình bắt đầu rơi vào bi kịch khi họ sinh đông con, cuộc sống trên thuyền chật chội và bấp bênh, họ rơi vào cảnh túng thiếu, túng quẫn. Người chồng hiền lành của chị trở nên cục cằn, hung dữ, thường xuyên lôi chị ra đánh đập. Cô là nạn nhân của bạo lực gia đình.
Nhưng đằng sau vẻ ngoài xấu xí ấy lại là một con người có nội tâm sâu sắc, một tâm hồn cao đẹp và nhân hậu. Trước hết, người đàn bà hàng chài là người thấu hiểu sâu sắc chân lý cuộc đời. Chị không muốn xa chồng vì trước hết chị làm nghề chài lưới, trên con thuyền của gia đình không thể thiếu vai trò của người đàn ông, nhất là khi biển động. Thứ hai, một mình bà không thể gồng gánh mưu sinh cho chín mười đứa con. Với cô, hạnh phúc là nhìn thấy chúng được ăn no. Thứ ba, thỉnh thoảng trên thuyền, vợ chồng chị cùng các con quây quần, vui vẻ dù là chuyện nhỏ cũng làm vơi đi phần nào nỗi đau thể xác sau mỗi lần chồng đánh đập chị.
Không chỉ vậy, cô còn là người có trái tim nhân hậu, bao dung. Mọi người đưa ra giải pháp là từ chối và tẩy chay người đàn ông đó, nhưng cô thì không. Cô sẵn sàng đứng yên chịu trận, không chống cự, không trốn chạy. Rất hiểu chồng, thông cảm cho chồng. Và đẹp nhất là đức hy sinh, tình thương con sâu nặng. Chị sẵn sàng chịu đựng những trận đòn của chồng để các con được yên giấc ngủ. Lo cho Phác sẽ làm điều sai trái, bà đã gửi anh đến sống với ông nội, để anh không phải chứng kiến cảnh bố đánh mẹ, để anh không đau lòng và không làm những việc trái với đạo lý. Với chị, niềm vui và hạnh phúc thật giản dị, khi gia đình hòa thuận, khi nhìn các con ăn ngoan. Mẹ yêu con, thương con, mong con trưởng thành, nhưng mẹ không thể bảo vệ tâm hồn con trẻ. Người phụ nữ trước cửa là hình ảnh đại diện cho những con người vô danh, nghèo hèn nhưng có vẻ đẹp tâm hồn đáng quý khiến họ không hề nhỏ bé mà là hiện thân của những gì đẹp đẽ. tốt nhất.
Bên cạnh người đàn bà hàng chài, ta không thể không nhắc đến Phùng, một nghệ sĩ tài hoa, nhạy cảm trước cái đẹp. Khi khám phá ra khung cảnh mà ông trời ban cho, lòng ông trào dâng bao cảm xúc: rung động, tâm hồn được thanh lọc, niềm hạnh phúc tràn ngập tâm hồn, lấy máy ra bấm liên tục…
Không chỉ vậy, ông còn là một người có trách nhiệm, có tấm lòng với cuộc sống và con người. Khi chứng kiến cảnh bạo hành, anh sẵn sàng đánh rơi máy ảnh để giúp đỡ người phụ nữ tội nghiệp. Lần can thiệp thứ hai, ông bị thương và vì còn lo lắng cho người phụ nữ kia nên đã cầu cứu chánh án huyện. Ngoài ra, anh còn là một nghệ sĩ luôn trăn trở với nghề. Anh phát hiện ra vẻ đẹp mỹ miều, nhưng đằng sau vẻ đẹp ấy là sự xấu xa, là hiện thực trần trụi. Chiếc thuyền ngoài xa là hình ảnh của cuộc sống khi nhìn từ xa, khi quan sát bằng cái nhìn hời hợt. Vì vậy, cần phải nhìn con người và sự vật một cách thấu đáo và toàn diện. Cùng với đó là bức tranh xuất hiện ở cuối tác phẩm đem đến cho họa sĩ Phùng một chiêm nghiệm khác rằng nghệ thuật phải gắn liền với cuộc sống, không được tách rời cuộc sống mà phải quay về phục vụ cuộc sống. .
Với sự cách tân, cách tân trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật, Nguyễn Minh Châu đã tạo nên một tác phẩm xuất sắc. Không lấy những anh hùng làm nhân vật trung tâm mà đi sâu tìm hiểu, khám phá những nét đẹp trong con người bình thường. Tác phẩm còn là sự đúc kết thấu đáo về nghệ thuật và con người: về con người cần nhìn đa chiều, nhiều mặt, không nên phiến diện, đánh giá một chiều; về nghệ thuật: nghệ thuật chân chính phải gắn liền với cuộc sống, xuất phát từ cuộc sống và trở về phục vụ cuộc sống.
Xem thêm các bài văn mẫu lớp 12 luyện thi THPT Quốc gia:
chiec-thuyen-noi-xa.jsp
Các bộ đề lớp 12 khác