Phân tích mối quan hệ giữa Bá Kiến – Chí Phèo và Thị Nở – Chí Phèo

Đề bài: Các mối quan hệ Bá Kiến – Chí Phèo và Thị Nở – Chí Phèo trong truyện ngắn có ý nghĩa gi về việc thể hiện số phận, tính cách của nhân vật Chí Phèo.

Hướng dẫn làm bài 

1. Mở bài: Giới thiệu nhà văn Nam Cao và truyện ngắn Chí Phèo.

2. Thân bài. Phân tích các mối quan hệ của nhân vật.

a. Bá Kiến – Chí Phèo là mối quan hệ để Nam Cao trực tiếp thể hiện bi kịch bị tha hóa và gián tiếp làm bộc lộ bi kịch từ chối quyền làm người của Chí Phèo.

– Trong truyện, Nam Cao kể ba lần Chí Phèo đến nhà Bá Kiến, lần nào cũng mang theo hung khí (một cái vỏ chai hoặc một con dao). Đoạn trích học đã lược đi lần Chí Phèo đến nhà Bá Kiến lần thứ hai để vòi tiền uống rượu. Tuy vậy, chỉ qua phần trích này cũng đủ thấy sự hiện diện của Bá Kiến như là nguyên nhân trực tiếp, sâu xa khiến Chí Phèo lâm vào những bi kịch đau đớn nhất của một người lao động nghèo trong xã hội cũ.

– Xét về logic hiện thực, Bá Kiến là nguyên nhân sự tha hóa, nguyên nhân nỗi đau bị từ chối quyền làm người và số phận bi kịch của Chí Phèo.

– Xét trong logic nghệ thuật, tính cách điển hình của Bá Kiến là một yếu tố không thể thiếu để tô đậm tính cách điển hình của Chí Phèo.

b. Thị Nở – Chí Phèo là quan hệ trực tiếp thể hiện phần nhân tính chìm khuất cũng như bi kịch bị từ chối quyên làm người của Chí Phèo.

– Sự xuất hiện của nhân vật Thị Nở có một ý nghĩa khá đặc biệt trong việc thể hiện số phận, tính cách của Chí Phèo. Tính cách không đơn giản, không thuần nhất của nhân vật này giúp Nam Cao khắc họa nổi bật và tự nhiên những khám phá bất ngờ của ông trong tính cách, số phận Chí Phèo.

– Một mặt, dưới mắt dân làng Vũ Đại, Thị Nở nghèo, xấu, dở hơi, là dòng dõi của nhà “cả mả hủi”… Mặt khác, với Chí Phèo, Thị Nợ lại là người “có duyên”. Bởi vì Thị Nợ không chỉ là người thức tỉnh Chí Phèo mà còn là ước mơ hạnh phúc của Chí Phèo. Gặp Thị nở, Chí Phèo mới hay “cháo hành rất ngon”, hoặc “đàn bà không có men như rượu nhưng cũng làm người say”. Đó là hương vị quyến rũ của hạnh phúc, của tình yêu. Có thể nói, Thị Nở đã giúp Chí Phèo phát hiện lại chính mình.

– Nhưng Thị Nợ cũng là nỗi đau sâu thẳm của Chí Phèo.  Nghèo, xấu, dở hơi, thua thiệt đến thảm hại thế mà Chí vẫn không “xứng đôi” với thị. Điều này có tác dụng tô đậm cái bi đạt, hẩm hiu trong số phận nhân vật Chí Phèo.

3. Kết bài

Xây dựng các mối quan hệ để thể hiện số phận và tính cách nhân vật là yêu cầu của chủ nghĩa hiện thực. Nam Cao đã chứng tỏ được tài năng của một ngòi bút hiện thực lớn.