Hến sau khi bắt, mua mang về ngâm nước cho nhả hết bùn cát rồi bỏ vào nồi luộc. Một bí quyết luộc hến nhanh, sạch là nấu cho nước thật sôi mới đổ hến vào. Hến đang tươi gặp nước sôi đột ngột sẽ há miệng, rất dễ tách vỏ. Người luộc chỉ cần dùng đũa quấy đều là ruột hến bong hết ra. Phần nước luộc dùng để nấu canh rau hoặc nấu cháo, còn thịt hến thì để ráo nước làm món xào.
Để món hến thơm ngon nên dùng loại dầu quê (dầu ép nguyên chất từ hạt đậu phụng) đun nóng lên, cho hành tím, tỏi băm vào phi thơm; tiếp đến bỏ phần thịt vào đảo vài phút, nêm gia vị rồi tiếp tục đảo để thịt săn lại, ngấm đều gia vị và không bị ra nước. Do hến có tính hàn nên khi nấu nên bỏ thêm rau răm vào để tránh bị lạnh bụng. Công việc cuối cùng là xúc thịt hến ra đĩa, rắc hành phi, lạc rang lên trên là đã có món ăn thơm ngon nức mũi. Ai đã thử qua món hến xào chắc không quên được cái vị dai dai, ngọt ngọt của hến cùng mùi thơm cay nồng của hỗn hợp gia vị tiêu, ớt, mắm, muối…và rau răm. Đặc biệt, món hến xào ăn kèm bánh tráng (bánh đa) càng thêm độ hấp dẫn.
Hến xào xúc bánh tráng là món ăn được nhiều người ưa thích. Hến là loài nhuyễn thể có quanh năm, thời điểm hến sinh sôi nhiều nhất là từ tháng 3 đến tháng 8 âm lịch. Muốn món hến ngon ngọt thì ta chọn loại tươi mới vừa cào lên và khi chế biến xong thì ăn ngay cho nóng. Con hến chứa nhiều chất dinh dưỡng, dễ nấu, dễ ăn cả mùa nóng cũng như ngày đông.
Chị Phan Thị Ngọc (xã Ea Kao, TP. Buôn Ma Thuột) cho biết, nhà ở gần hồ Ea Kao nên hay đi bắt hến về nấu ăn. Cả nhà ai cũng thích ăn, nhất là bọn trẻ rất khoái món hến xào xúc bánh tráng. Cứ một tháng chị xuống hồ 2 - 3 lần để bắt hến. Những ngày gần đây, lịch cào hến của chị dày hơn bởi mùa này hồ cạn, bắt một buổi có khi cả chục ký hến tươi. Không riêng chị mà mỗi ngày tại hồ có vài chục người từ khắp nơi đổ về bắt hến, bắt trai, ốc… Có người bắt về ăn, nhiều quá thì đem bán tại chỗ với giá 6-10 nghìn đồng/kg tùy con to, nhỏ. Tại các chợ, hến bày bán khá phổ biến để làm món ăn giải nóng cho mùa hè.
Huỳnh Thủy
